155 Hoeksteen, Sluitsteen of Belangrikste klip? Matteus 21:42.

155 Hoeksteen, Sluitsteen of Belangrikste klip? Matteus 21:42.

Taal is 'n baie interessante studieveld. Woorde moet uitdrukking 
gee aan wat ons in ons gedagtes het en wat ons wil oordra. En dit 
is juis hier waar daar soms verwarring of onsekerheid ontstaan 
wanneer van een taal na 'n ander vertaal moet word. 
Dit is die geval met Matteus 21:42. “Jesus sê vir hulle: Het julle 
nooit in die Skrifte gelees nie: Die steen wat die bouers verwerp 
het, dit het 'n HOEKSTEEN geword. Hy het van die Here gekom en is 
wonderbaar in ons oë?” (1933/53 – Bybel). Verwys die steen hier na 
'n “hoeksteen” (1933/53 – Bybel en Die Bybel, 'n Direkte Vertaling), 
na 'n “hoekklip” (Nuwe Lewende Vertaling),  of na “die belangrikste 
klip” (1983 - Bybel)? Of moontlik 'n “sluitsteen”, soos die Nuwe 
Lewende Vertaling beide Handelinge 4:11 en Psalm 118:22 vertaal? 
Waarheen sou hierdie aanhaling verwys? 
Die Hebreeuse woord wat in Psalm 118:22 gebruik word kan eerder 
verstaan word as verwysend na 'n hoeksteen vanwaar alle afmetings 
vir die oprigting van die hele gebou gemaak word. “Die klip wat 
die bouers verwerp het, het nou die HOEKSTEEN geword.” Maar in die 
Nuwe Testament word twee verskillende woorde gebruik wat óf 'n 
hoeksteen, óf 'n sluitsteen kan wees.

In Matteus 21:42, Markus 12:10, Lukas 20:17 asook Handelinge 4:11, 
word Psalm 118:22 aangehaal as verwysend na Jesus. Almal gebruik 
“kefalyn gõnias” wat “kop of hoof van die hoek” beteken.
In Efesiërs 2:20 gebruik Paulus egter “akrogõnaios” wat “sluitsteen” 
beteken. Paulus sê dan in die volgende vers dat in Christus die 
hele gebou “saamsluit” en saam verrys tot 'n tempel vir die Here. 
Petrus gebruik “akrogõnaios” (sluitsteen) in 1 Petrus 2:6 waar hy 
daarop wys dat God vir Jesus uitverkies het vir 'n ereplek. Maar 
Petrus gebruik in die volgende vers weer die term “kefalyn gõnias” 
wat “kop of hoof van die hoek”, die “hoeksteen” beteken. 
1 Petrus 2:6 – 7: “Daarom staan dit in die Skrif: Kyk, Ek lê in 
Sion 'n SLUITKLIP, uitverkies vir die ereplek. Wie in Hom glo word 
nooit teleurgestel nie. Julle wat glo, deel in hierdie eer, maar 
vir dié wat nie glo nie, geld die woorde: Die klip wat deur die 
bouers afgekeur is, juis Hy het die BELANGRIKSTE KLIP in die gebou 
geword ...” (1983 – Bybel). Ongelukkig maak beide die 1933/53 – 
Bybel en “die Bybel, 'n Direkte Vertaling” geen onderskeid tussen 
hierdie twee verskillende woorde wat Petrus nie, en gebruik slegs 
“hoeksteen” vir albei. Uit Petrus se gebruik van beide hierdie 
woorde bymekaar, is dit duidelik dat hulle na twee verskillende 
boustene moes verwys het.

Wat was 'n sluitsteen in ou geboue, en wat 'n hoeksteen? 
Wanneer 'n boog gebou is, soos by 'n poort of selfs 'n brug, was 
daar 'n wigvormige steen in die middel wat skuins na beide kante 
toe gekap was. Dit voeg dan die twee dele van die boog van 
weerskante saam tot 'n eenheid. Hierdie steen as sentrale 
fokuspunt van die boog, was dikwels versier. Sonder hierdie steen 
tuimel die twee dele van die boog ineen. Paulus en Petrus sê dat 
Jesus hierdie SLUITSTEEN is.

Maar wat was dan 'n “hoeksteen”? 
Dit was 'n groot, perfek gekapte steen wat as deel van die fondasie 
van die gebou heel eerste op die hoek in presiese plek geplaas is. 
Al die afmetings en rigting van die mure van die gebou is dan van 
hierdie hoeksteen geneem sodat die hele gebou haaks en perfek gebou 
kon word. 
In vandag se tyd gebruik ons gewoonlik die term “hoeksteen” vir 'n 
versierde klip met inskripsie wat op 'n opsigtelike plek in die 
gebou ingemessel is as 'n herdenking aan die geleentheid en/of 
persoon wat die gebou ontwerp, gebou of ingewy het. Dit het geen 
funksie anders as slegs 'n herdenkingsteen nie. Geen afmetings word 
ooit van hierdie “hoeksteen” geneem nie. Ek vermoed dat dit die 
rede is waarom die 1983 – Bybel van “hoeksteen” wegstuur en eerder 
praat van “die belangrikste klip” in die gebou.

Matteus verwys in Matteus 21:44 daarna dat Jesus, hierdie klip 
(lithon) is. Daar verwys hy na iets wat beide met 'n hoeksteen, ́en 
'n sluitsteen kon gebeur, maar gebruik hy net “lithon” wat nie een 
spesifiek aandui nie. “En hy wat op hierdie steen val, sal 
verpletter word; maar elkeen op wie hy val, dié sal hy vermorsel.” 
(1933/53 – Bybel) Mens kan op 'n hoeksteen val, en 'n sluitsteen 
kan vanuit die boog op jou val!
Jesus is die hoeksteen vanwaar alle rigting en uitlewing van ons 
lewe en geloof sy oorsprong moet hê. Maar Hy is ook die sluitsteen 
wat saamvoeg wat saam gevoeg moet word. 

Omdat daar onsekerheid bestaan na watter een van die twee stene 
Jesus verwys het in Matteus 21:42, kan daar nie met sekerheid 
besluit word hoe hierdie vers vertaal behoort te word nie. Al die 
variasies beklemtoon 'n sekere interpretasie, en elkeen dra by tot 
die ryke verstaan van hierdie aanhaling uit Psalm 118. Maar of dit 
'n hoeksteen of 'n sluitsteen moet wees, is onseker.

Sëen,
Herman.

Kommentaar onder aan hierdie bladsy of per e-pos aan my by 
bibledifferences@gmail.com is baie welkom.